Θυμάστε που λέγαμε ότι οι εξετάσεις δεν τελειώνουν ποτέ; Να η πρώτη επαλήθευση: οι απόφοιτοι των λυκείων, «ακαδημαϊκοί πολίτες» πια, καλούνται αυτές τις ημέρες να συμπληρώσουν τα μηχανογραφικά τους δελτία , χωρίς τα οποία δεν μπορούν να εισαχθούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η διαδικασία σοβαρή, δύσκολη, αλλά και κρίσιμη θα πρέπει να γίνει μέσα στο πλαίσιο της προθεσμίας που θα ανακοινώσει το Υπουργείο.
Με ποια βοήθεια άραγε θα πάρουν αυτή την κρίσιμη απόφαση τα παιδιά; Μερικά από αυτά γνωρίζουν, έχουν ήδη αποφασίσει και μπορούν με αίσθημα αυτοπεποίθησης να προχωρήσουν . Οι άλλοι; Κοινοτυπία θα μου πείτε να μιλήσουμε πάλι για την ανισότητα των ευκαιριών και για τους τυχερούς και τους άτυχους των αρχικών δεδομένων (μορφωτικό επίπεδο, οικονομική και κοινωνική κατάσταση της οικογένειας).
Τα τελευταία χρόνια η πολιτεία είχε θεσμοθετήσει τα Γραφεία Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού , κάποια από τα οποία πραγματικά προσέφεραν έργο και υποβοηθούσαν τους μαθητές των σχολείων συμπληρώνοντας το ρόλο του ΚΕΣΥΠ. Σήμερα στην Ελλάδα της κρίσης «περισσεύουν» νοσοκομεία, σχολεία, ερευνητικά κέντρα και υπηρεσίες κάθε είδους (σκοπίμως δεν αναφέρομαι στην ΕΡΤ, για την οποία τόσος λόγος έγινε, όχι αδικαιολόγητα.
Αλλά γι’ αυτήν ευαισθητοποιήθηκαν πολλοί σε αντίθεση με την αναισθητοποίησή τους για όλα τα προαναφερθέντα) . Τι τύχη λοιπόν θα είχαν οι υπηρεσίες συμβουλευτικής για τους νέους μας; Με συνοπτικές διαδικασίες μηδενίστηκαν σιωπηρά.
Φορείς κάνουν ό, τι μπορούν : τις ημέρες αυτές προηγήθηκε στην πόλη μας το σχετικό σεμινάριο του τοπικού ΚΕΣΥΠ. Την Τετάρτη έχει προγραμματιστεί από την Ένωση Φροντιστών σεμινάριο με τον γνωστό εδώ και χρόνια στους Χανιώτες εκπαιδευτικό συντάκτη του Αγγελιοφόρου, της Καθημερινής, του Σκάι, Στράτο Στρατηγάκη.
Ήταν πολύ κατατοπιστική και αξιέπαινη η πρόσφατη πρωτοβουλία του Γραφείου Διασύνδεσης του Πολυτεχνείου Κρήτης σε συνεργασία με την τοπική Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για την παρουσίαση των σχολών του. (Ελπίζω να την παρακολούθησαν διαδικτυακά περισσότεροι από όσους παρευρίσκονταν). Είναι διαρκής και πολύτιμη η έξω από κάθε τυπική υποχρέωση βοήθεια των συναδέλφων Φροντιστών, που σε ημέρες διακοπών της φροντιστηριακής εκπαίδευσης για την πόλη μας είμαστε στο πλευρό των παιδιών και των οικογενειών τους. Ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχάσουμε τη βοήθεια και συνεπών , ευαισθητοποιημένων καθηγητών των σχολείων , που μερικές φορές είναι σημαντική επίσης.
Αλλά έχουμε συνειδητοποιήσει όλοι τη σοβαρότητα της διαδικασίας και την ανάγκη ενημέρωσης; Από την αρχή του λυκείου ακόμη όσοι γνωρίζουν παροτρύνουν τα παιδιά τους να κάνουν τεστ προσωπικότητας και επαγγελματικών ενδιαφερόντων, να παρακολουθούν εκδηλώσεις και σχετικά σεμινάρια, να βάζουν στόχους, για να υποκινείται το ενδιαφέρον τους για τις σπουδές.
Αυτά όλα ωστόσο δεν εισακούονται πάντοτε. Ακόμη και την άνοιξη, όταν η Ένωση Φροντιστών με την υποστήριξη του τοπικού δήμου διοργάνωσε σχετικό σεμινάριο επαγγελματικού προσανατολισμού με την Εταιρεία Employ, δεν υπήρχε ευαισθητοποίηση από όλους τους μαθητές της τρίτης λυκείου με πολλές προφάσεις.
Όμως , σήμερα , έχοντας πια συγκεκριμένα δεδομένα πρέπει να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις. Άρα πρέπει να αφυπνιστούν . Τα δεδομένα τους είναι πιο καθοριστικά από ποτέ : 1. Οικονομική κατάσταση της οικογένειας 2. Κοινωνική πραγματικότητα της υψηλής ανεργίας ειδικά των νέων και της περιορισμένης προοπτικής του μέλλοντος 3. Βαθμοί, άρα όρια επιλογών. Αυτά πρέπει να συνταιριαστούν με τα όνειρα, τις φιλοδοξίες και τους στόχους τους. Είναι η αδήριτη πραγματικότητα που επιβάλλει τους πρώτους συμβιβασμούς και τους καλεί στη νέα εξεταστική δοκιμασία.
Θυσία των ονείρων; Ρεαλιστική προσγείωση στη μίζερη πραγματικότητα; Επιδίωξη κάλυψης των πρωτογενών αναγκών και αλλαγή πορείας;
Όσο και αν οι τελικές προσωπικές αποφάσεις προσδιορίζονται από διαφορετικές συντεταγμένες, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η στιγμή της συμπλήρωσης του μηχανογραφικού είναι πιο κρίσιμη από τις ίδιες τις εξετάσεις. Ένα καλό μηχανογραφικό ανοίγει περισσότερους δρόμους από τους ίδιους τους βαθμούς. Άριστοι βαθμοί χωρίς σωστές επιλογές θα είναι αναποτελεσματικοί. Μέτριοι βαθμοί με έξυπνες επιλογές ανοίγουν το δρόμο για ένα ευοίωνο μέλλον. Και ποιες είναι άραγε οι σωστές επιλογές;
• «Ο δρόμος της καρδιάς σας» είμαι σίγουρος θα σας πει ο Στράτος ο Στρατηγάκης και κάπως έτσι απαντούν και όλοι οι σύμβουλοι όχι τυχαία. Ό, τι μας αρέσει , μας κινητοποιεί , είχε τη δύναμη να μας δίνει δύναμη σε όποιες συνθήκες για αγώνα και δράση στην εργασία και στη ζωή.
• Μην επιλέγετε από νωρίς ειδικεύσεις , επειδή στο μέλλον οι άνθρωποι θα αλλάζουν επαγγέλματα πολλές φορές στη ζωή τους, είναι ανάγκη οι σπουδές τους να έχουν ευρύ και ευέλικτο χαρακτήρα. Θα ζήσετε σε διαφορετικό κόσμο από αυτόν που ζείτε, όλα αλλάζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, άρα χρειάζεστε πλούσια και διαχρονικά –κατά το δυνατόν – εφόδια, όπως οι καλές σπουδές.
• Αναζητήστε έγκυρη πληροφόρηση και έξυπνες λύσεις. Αν δεν πετυχαίνετε την πρώτη σας επιλογή , πρέπει να εξετάσετε τις εναλλακτικές πορείες: πώς μπορείτε να φτάσετε σε αυτήν ακολουθώντας διαφορετικούς δρόμους. Μην ξεχνάτε : δεν οδηγεί ένας δρόμος σε κάθε προορισμό. Αρκεί να ξέρετε πού θέλετε να πάτε και το δρόμο θα τον βρείτε. Η συμπλήρωση του μηχανογραφικού είναι η εκκίνηση της πορείας για πολλούς.
Ωστόσο για εκείνους που είναι μακριά από κάθε προσωπικό στόχο υπάρχουν και άλλες ευκαιρίες σπουδών εκτός από το δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο. Η Κύπρος, η Ευρώπη, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια προσφέρουν ευκαιρίες που δεν είναι σωστό στις μέρες μας να αγνοούνται. Μην ξεχνάμε επίσης ότι για τους έχοντες «αρετή και τόλμη» ο δρόμος της επανάληψης του αγώνα δεν πρέπει να αποκλείεται, αν και είναι νωρίς ίσως να τον σκεφτούν.
Σε κάθε περίπτωση το τέλος του λυκείου , η εμπειρία των πανελλαδικών είναι ένα «πρώτο σκαλί» και «εδώ που φθάσατε λίγο δεν είναι» για να θυμηθώ τον Κ. Καβάφη .
Μπορεί αυτή η κατάκτησή σας να αποβεί πραγματικά «πολλή» και σπουδαία , να σας κάνει ικανούς να «αλλάξετε το σκηνικό , χωρίς να κλάψετε και χωρίς να φοβηθείτε» , αν την αξιοποιήσετε με τον καλύτερο τρόπο και στις σπουδές και στη ζωή, αρκεί να σας «αρέσει να κοιτάτε ψηλά».
Της Στέλλα Αλιγιζάκη, φιλόλογος – ιστορικός