Μαζί μπορούμε να βάλουμε τέλος στα προβλήματα του χρέους και της λιτότητας στην Ευρώπη; Επιπλέον, πώς μπορούμε να έχουμε ανάπτυξη στην Ευρώπη και σε τι κατεύθυνση;
Σε πρόσφατη διάσκεψη των κομμάτων της Ευρωπαϊκής αριστεράς (European Left) στις Βρυξέλλες έκανα τις εξής διαπιστώσεις:
Οι καθησυχαστικές δηλώσεις των πιο προβεβλημένων Ευρωπαίων Αξιωματούχων για την κατάσταση της Οικονομίας στη Ζώνη του Ευρώ ακούγονται σήμερα σαν black humor. Οι κοινωνίες της Ευρωζώνης δοκιμάζονται από τη βαθιά κρίση χρέους. Οι προοπτικές ανάπτυξης είναι αδύναμες και εύθραυστες ενώ η ανεργία στην επιλεγόμενη Ευρωπαϊκή \”περιφέρεια\” έχει αγγίξει πρωτοφανή επίπεδα.
Οι κυβερνώντες έκαναν \”επικίνδυνες\” επιλογές εσκεμμένα παρέκαμψαν τις δυνατότητες εφαρμογής σημαντικών κοινωνικών πολιτικών, με άλλα λόγια για τις νεοφιλελεύθερες ελίτ, η κρίση είναι απλά ο άλλος τρόπος για να εφαρμόσουν τις νεοφιλελεύθερες στρατηγικές τους με πιο ανορθόδοξο και βίαιο τρόπο αυτήν την φορά.
Οι Ευρωπαϊκές καπιταλιστικές δυνάμεις αποφάσισαν από κοινού να εκμεταλλευθούν την κρίση για να μεγαλώσουν την νεοφιλελεύθερη ατζέντα τους: ακραίες πολιτικές λιτότητας, συρρίκνωση της απασχόλησης, ιδιωτικοποίηση των δημοσίων αγαθών και εταιριών, καταστροφή μεγάλου μέρους των παραγωγικών δυνάμεων, δραματική μείωση του κράτους πρόνοιας, εξασθένηση των δημοκρατικών θεσμών.
‘’Το πρόβλημα του χρέους έγινε το μέσο για να ενισχυθούν οι νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις σε όλη την Ευρώπη.’’
Η Ευρωπαϊκή Αριστερά θα ενσωματώσει τη στρατηγική για την αναδιάρθρωση του χρέους στην προοπτική μιας πολιτικής αλλαγής που θα δώσει χώρο σε εναλλακτικές πολιτικές κατά της λιτότητας σε όλη την Ευρώπη.
Αυτή η τακτική θα επικεντρωθεί στο status της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για δύο λόγους:
Πρώτον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι ο μόνος θεσμός που μπορεί εύκολα να παρέμβει για τη διαπραγμάτευση του δημόσιου χρέους.
Δεύτερον η ΕΚΤ δεν μπορεί να χρεοκοπήσει και απολαμβάνει μοναδικής αξιοπιστίας λόγω της ικανότητάς της για αυτοχρηματοδότηση. Ωστόσο μια ριζική αλλαγή στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας πρέπει να λάβει χώρα. Η αλλαγή αυτή έχει ως προαπαιτούμενο όμως την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών στην Ευρώπη.
Οι οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειάζονται έναν κοινωνικό και παραγωγικό επαναπροσανατολισμό με βάση την αλληλεγγύη:
Απασχόληση και εκπαίδευση με σταθερές συνθήκες και αμοιβές εργασίας και κοινωνική ασφάλιση
Ανάπτυξη των κοινωνικών υπηρεσιών (παιδεία, έρευνα, υγεία, μέριμνα για τα παιδιά, κοινωνική προστασία, ενέργεια, οικολογία, πολιτισμός).
Αγωνιζόμαστε για την επαναθεμελίωση της Ευρώπης με άλλα λόγια για επανακαθορισμό των πολιτικών της, των στόχων της και των δομών της.
Αγωνιζόμαστε για ένα οικονομικό, παραγωγικό, οικονομικό και οικολογικό μοντέλο που είναι τελείως διαφορετικό στηρίζεται στην αλληλεγγύη, την κοινωνική δικαιοσύνη και την λαϊκή κυριαρχία.
Προάγουμε την κατάργηση της λιτότητας και όλων των νεοφιλεύθερων πολιτικών και δογματισμών ως προϋπόθεση για να αναδειχθεί η Ευρώπη σαν γεωπολιτικός χώρος που θα συμβάλει σε μια ευρύτερη παγκόσμια μεταβολή η οποία θα στηρίζονται στην αλληλεγγύη για τις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη.
Η νέα οικονομική πολιτική της Ευρωζώνης πρέπει να στηρίζεται σε τρεις πυλώνες:
Την επίλυση του ζητήματος του Δημόσιου χρέους,
Την χρηματοδότηση των νέων δημοσίων υπηρεσιών,
Την χρηματοδότηση των επιχειρήσεων
Α. Για το παλιό δημόσιο χρέος:
• Η ΕΚΤ πρέπει να αγοράζει συστηματικά ομόλογα δημόσιου χρέους χωρίς τους αντικοινωνικούς όρους (των μνημονίων), ενώ οι τόκοι πρέπει να επιστρέφονται στα κράτη. Το δημόσιο χρέος πρέπει να αναδιαρθρωθεί και να μην λειτουργεί σαν τροχοπέδη για τις κοινωνικές πολιτικές στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Β. Για τη χρηματοδότηση των νέων δημοσίων δαπανών:
• Προτείνουμε τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χρηματοδοτικού Ταμείου, που θα διοικείται και θα ελέγχεται δημοκρατικά. Ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο για κοινωνική και οικολογική ανάπτυξη, που θα παρέχει χρηματοδότηση με πολύ χαμηλό επιτόκιο. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής θα αμφισβητήσουμε την «ανεξαρτησία» (από τον όποιο δημοκρατικό έλεγχο) της ΕΚΤ, καθώς και την τρέχουσα αρχιτεκτονική του Ευρώ.
• Η Ευρωπαϊκή Αριστερά θα επιδιώξει την άμεση διοργάνωση μιας διεθνούς διάσκεψης για το δημόσιο χρέος και τις δημόσιες δαπάνες.
Γ. Για τις επιχειρήσεις:
• Δημόσια χρηματοδότηση σε επιχειρήσεις με συγκεκριμένους κανόνες και κριτήρια. Η ΕΚΤ πρέπει να επαναχρηματοδοτήσει τις τράπεζες με χαμηλό κόστος μόνο εφόσον οι τράπεζες χρηματοδοτούν επιχειρήσεις σύμφωνα με κοινωνικά και οικολογικά κριτήρια.
Επιπλέον, αγωνιζόμαστε για:
Ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα, να καταργηθούν τα τοξικά οικονομικά προϊόντα και να τερματιστούν όλα τα σχέδια δημιουργίας «ειδικών οικονομικών ζωνών» στον Ευρωπαϊκό χώρο.
Επιβεβαίωση:
Το ότι οι ασκούμενες πολιτικές απλά οδηγούν σε αλλαπάλληλα αδιέξοδα, επιβεβαιώνονται από δύο πολύ πρόσφατα γεγονότα:
-Μόλις τη Μεγάλη Δευτέρα είχαμε τον κ. Σαμαρά να ανακοινώνει το μοίρασμα του «πρωτογενούς πλεονάσματος» και τη δημιουργία «κοινωνικής κατοικίας για αστέγους», οι οποίοι βέβαια έμειναν άστεγοι λόγω της κρίσης που προξένησαν οι μνημονιακές πολιτικές που αυτός υπηρετεί…
-Ταυτόχρονα ο «ομοτράπεζος» του κ. Σαμαρά, ο υποψήφιος της κεντροδεξιάς για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλώντ Γιούνκερ, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Tagesspiegel δηλώνει ότι η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές δεν διευθετεί τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωποι οι Ελληνες, ενώ θεωρεί «λάθος» τις μεγάλες περικοπές στο σύστημα υγείας της χώρας!
Φοβάμαι πολύ ότι θα τον καταγγείλει ο Πρετεντέρης για λαϊκισμό…
Γιάννης Μηλιός
Υποψήφιος Ευρωβουλευτής
Υπεύθυνος Οικονομικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ
Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Ε.Μ.Π