«Εγώ παιδί μου ελάχιστα ενδιαφέρομαι για τους Άρχοντες ως πρόσωπα, συνταξιούχος είμαι, μα νοιώθω ότι έχει καταρρεύσει πια η κοινωνία μας! Δεν υπάρχει αλληλεγγύη, σεβασμός, φιλότιμο. Δεν το λέω μόνο για μας τους ηλικιωμένους, αλλά βλέπω πια πολλούς άστεγους και ανθρώπους που περιμένουν από το συσσίτιο ένα πιάτο φαγητό. Δε λέω ότι δεν γίνονται πράγματα, αλλά η κοινωνία χρειάζεται περισσότερα. Αν ψηφίσω, θα ψηφίσω εκείνους που θα μου δείξουν ότι είναι κοινωνικά κι όχι μόνο επικοινωνιακά ευαίσθητοι», είπε η μαμά κι έφυγε για την εξέτασή της.
Περαστικός ένας ανιψιός μου, λίγο πάνω από τα 22, κάθισε για λίγο. «Θείε, εγώ αντιλαμβάνομαι ότι η αυτοδιοίκηση δεν είναι γραφείο ευρέσεως εργασίας, αλλά όποιος δεν έχει δουλειά κάνει κακούς συλλογισμούς κι εγώ είμαι ένας απ’ αυτούς. Θα ‘θελα να δω μια σειρά δράσεις για την ανεργία στο κάτω – κάτω, δυστυχώς, είμαστε πια οι περισσότεροι. Θα ήθελα να μάθω λίγα πράγματα για την επιχειρηματικότητα, το πτυχίο μου από μόνο του, δε φτάνει πια. Χρειάζομαι κάτι παραπάνω».
Το επόμενο μέλος της παρέας, ένας φίλος, ιδιοκτήτης ταβέρνας, μικρό-επιχειρηματίας: «Δεν ξέρω πως θα σταματήσει ο κατήφορος για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους καταστηματάρχες. Πρέπει να είμαστε νόμιμοι, αλλά νοιώθουμε ότι θα κλείσουμε με την πρώτη καταγγελία. Ο ρόλος της αυτοδιοίκησης δεν πρέπει να είναι διεκπεραιωτικός, αλλά ουσιαστικός. Περιμένουμε από τις υπηρεσίες βοήθεια, παράλληλα με την αυτονόητη τήρηση του Νόμου. Είναι σίγουρο ότι έχουμε και εμείς τις ευθύνες μας, αλλά ποιος θα κερδίσει αν κλείσουμε όλοι; Η αγορά ή η απασχόληση;».
Η παρέα μεγάλωνε και σε λίγο στα τραπέζι – πάνελ, κάθισε ένας ξάδερφός, που μόλις είχε έρθει από το χωράφι. «Ούτε το λάδι μας δε βγάλαμε φέτος και τα πορτοκάλια δε λένε να ξεκολλήσουν από τα 7-8 λεπτά το κιλό. Αν οι αγροτικές και κτηνοτροφικές περιοχές δεν έχουν ενδιαφέρον, ας γίνει μια άλλη κατανομή να βρεθεί μια αυτοδιοίκηση που θα ξέρει από πολιτική για την ύπαιθρο. Δεν είμαστε η πιο εύκολη κατηγορία, αλλά με την κρίση ο κόσμος θα επιστρέψει στην πρωτογενή παραγωγή και εμείς νοιώθουμε ότι είμαστε περισσότερο υποχρέωση, παρά ευκαιρία ανάπτυξης».
Ένας από τους γνωστούς επιχειρηματίες της πόλης μονολογούσε κάτι «γαλλικά» – ερχόταν από κάποια υπηρεσία – και κάθισε και αυτός για ένα καφέ. «Εγώ μπορώ να το καταλάβω ότι η αυτοδιοίκηση έχει ξεμείνει από κρατική βοήθεια, αλλά από την άλλη, δε μπορεί να τιμωρείται εισπρακτικά μόνο ο επιχειρηματίας. Είναι βέβαιο ότι το είχαν παρακάνει στο παρελθόν με τις επιχορηγήσεις, αλλά και το άλλο άκρο δεν είναι ότι καλύτερο. Σε κάθε περίπτωση οι υποδομές μας είναι απαραίτητες, ενώ χρειάζονται πλέον ολοκληρωμένες προσεγγίσεις και λύσεις με σχεδιασμό, από την αυτοδιοίκηση».
Η παραγγελία που δόθηκε στη συνέχεια δεν ήταν καφές, ήταν μπύρα για ένα φίλο, φοιτητή. «Μου θυμίζει Jurassic Park το όλο σκηνικό της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μάλλον έχει μπει κάποιο στοίχημα ανάμεσα στους δεινόσαυρους εδώ στα Χανιά, για να αφανιστούν οι νέοι. Αντίθετα οι ψηφοθήρες αποτελούν το αντικείμενο του πόθου, άσχετα από τις μεθόδους τους. Δεν ξέρω αλλά δε νοιώθω ότι με αφορά το όλο θέμα, δε βλέπω να έχω κάτι κοινό με τους αυτοδιοικητικούς σας».
Μια γνωστή «ψαγμένη» φάτσα των Χανίων ήταν ο επόμενος θαμώνας της παρέας μας. Αθλητής, ήρθε με το ποδήλατό του, που το ανέβασε στο πεζοδρόμιο. «Τα Χανιά ήταν πάντα η πόλη των ποδηλάτων, αλλά ένα ποδηλατοδρόμο δεν έχουμε καταφέρει να αποκτήσουμε. Τόσο δύσκολο είναι να έχουμε μια διέξοδο για το σώμα και την ψυχή μας; Αλλά αν τα Νεώρια είναι ακόμα αποθήκες τι πρέπει να πω; Ο αθλητισμός κι ο πολιτισμός υπάρχει στο λεξιλόγιο της αυτοδιοίκησης;».
Ένας φίλος δημόσιος υπάλληλος, το επόμενο μέλος της παρέας, είχε πάρει άδεια από την υπηρεσία. «Έχουμε δαιμονοποιηθεί ως κλάδος, οι πολίτες θεωρούν ότι είμαστε όλοι επίορκοι, κοπανατζήδες και ευθυνόμαστε για τα επώδυνα μέτρα. Η διοίκηση γνωρίζει πολύ καλά ποια είναι τα θετικά και ποια τα αρνητικά στοιχεία, αλλά συχνά θέλει να μεταθέτει τις ευθύνες της. Χειριζόμενη η αυτοδιοίκηση με τον ίδιο τρόπο τους κακούς και τους καλούς υπαλλήλους, τιμωρεί τους δεύτερους κι αυτό πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσει, αλλιώς το δημόσιο δεν έχει μέλλον».
Μέχρι κι ο δικηγόρος μου βρέθηκε στο τραπέζι μας για να καταθέσει τη δική του τεχνοκρατική άποψη. «Η αυτοδιοίκηση έχει την αυτονόητη υποχρέωση για την αποτελεσματική λειτουργία των υπηρεσιών της. Με αιρετούς οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση με τις νέες τεχνολογίες και άγνοια του τί σημαίνει ηλεκτρονική διακυβέρνηση, περιμένουμε να υπάρξει αναβάθμιση υπηρεσιών; Οι ίδιοι είναι που ενισχύουν την γραφειοκρατία και κατά συνέπεια, τη μη εξυπηρέτηση του πολίτη».
Στο τέλος ήρθε κι ένας πολιτικός, θα ήταν μάλλον απίθανο να το αποφεύγαμε με μια τέτοια σύνθεση, και ιδιαίτερα με τα ψηφοδέλτια μαμούθ της αυτοδιοίκησης. «Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι μια συλλογική διαδικασία, μια ομαδική άσκηση, όπου η εμπειρία και ο ενθουσιασμός, το υπηρεσιακό και το αιρετό στοιχείο, ο νόμος και η πολιτική βούληση, πρέπει να συνδυαστούν κατάλληλα με σκοπό το κοινό καλό. Οι μονοδιάστατες πολιτικές και οι κλειστές ομάδες που αποφασίζουν από μόνες τους είναι η καταστροφή της. Όλα όμως πρέπει να γίνονται για τον πολίτη ο οποίος είναι ο εργοδότης μας, αλλά παράλληλα ο ίδιος οφείλει να αντιληφθεί ότι μας έχει πιστώσει με εμπιστοσύνη, με σκοπό να τηρήσουμε τη νομοθεσία, την ισοπολιτεία και το δίκαιο».
Δέκα θέσεις, δέκα προτάσεις, όλες από τη θετική πλευρά, όλες συνιστώσες της ερώτησης «Ποια είναι η αυτοδιοίκηση που έχουμε ανάγκη;». Δέκα διαφορετικοί χαρακτήρες πολιτών στους οποίους αν προστεθούν μερικά μηδενικά θα αποτελέσουν τα εκλογικά σώματα που θα επιλέξουν τις επόμενες τοπικές αυτοδιοικήσεις. Όμως αλίμονο, μαζί με τη θετική πλευρά συνυπάρχει και η ακριβώς αντίθετη την οποία έχουμε συναντήσει, πολύ συχνά δυστυχώς, στην αυτοδιοικητική εμπειρία μας ως πολίτες ή συμμετέχοντες στα κοινά. Κι αυτή συντίθεται από συντοπίτες μας που ενδιαφέρονται αποκλειστικά για τις ατομικές επιδιώξεις και τα προσωπικά τους συμφέροντα, συχνά άσχετα με το αν αυτά αντίκεινται στο κοινό καλό, τη βασική υποχρέωση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αν οι εν λόγω πολίτες, «ανακαλύψουν» αντίστοιχους αιρετούς και συνεργαστούν αρμονικά μαζί τους, το αποτέλεσμα για την τοπική αυτοδιοίκηση θα είναι ολέθριο. Ποιος είναι το αίτιο για τη δημιουργία ενός τέτοιου νοσηρού ζεύγους δεν το ξέρω, ελπίζω απλά να μην είναι ο πολίτης, γιατί αν είναι έτσι, θα ‘χουμε πάντα αυτούς που μας αξίζουν.
Εγώ, απλά, ένα όνειρο είδα.
Κυριάκος Γ. Κώτσογλου
Μηχανικός Παραγωγής & Διοίκησης PhD
Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος με το συνδιασμό \”Κρήτη Πρώτη Δύναμη\” του Σταύρου Αρναουτάκη