Με μια έξυπνη εφαρμογή οι πολίτες μπορούν να καταγγέλλουν αυθαιρεσίες και εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος – Οι νόμοι υπάρχουν αλλά δεν εφαρμόζονται – Ζητούμενο η καλύτερη εφαρμογή του περιβαλλοντικού δικαίου και η ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου
Η νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος υπάρχει αλλά δεν εφαρμόζεται και ενώ πλέον τα εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος φαίνεται ότι έχουν αντίκτυπο και στην καθημερινότητά μας όπως απέδειξαν οι πρόσφατες πλημμύρες, η Ελλάδα είναι μια χώρα στην οποία δεν αποδίδονται ευθύνες.
Στην Κρήτη τα αυθαίρετα αποτελούν το νούμερο ένα περιβαλλοντικό έγκλημα, όπως δείχνουν τα στοιχεία από το Παρατηρητήριο Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτικής Κρήτης, όμως η νομιμοποίησή τους με κάποιο πρόστιμο διαιωνίζει την παρανομία και αυτό αποτελεί μια νοοτροπία που οφείλεται σε μια εξ’αρχής λάθος προσέγγιση εν τη απουσία μάλιστα χωροταξικού σχεδιασμού.
Και ενώ από τους λειτουργούς της δικαιοσύνης, δικαστές και δικηγόρους, απουσιάζει η εξειδίκευση όσον αφορά την περιβαλλοντική νομοθεσία, οι πολίτες από την άλλη φαίνεται οτι δείχνουν ενδιαφέρον για την προστασία του Περιβάλλοντος και πλέον η τεχνολογία αποτελεί σύμμαχο καθώς μέσω της πρωτοποριακής εφαρμογής για έξυπνες συσκευές «Life Natura Themis», μπορούν να καταγγέλλουν περιβαλλοντικά εγκλήματα που πέφτουν στην αντίληψή τους.
Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτικής Κρήτης, οι πολίτες μέχρι στιγμής έχουν χρησιμοποιήσει την εφαρμογή για να καταγγείλουν κυρίως καταπατήσεις κοινόχρηστων χώρων, καταπατήσεις δασικών εκτάσεων και εκχερσώσεις ενώ μετά τα αυθαίρετα που αποτελούν το νούμερο ένα περιβαλλοντικό έγκλημα στην Κρήτη, ακολουθούν οι δασικές εκχερσώσεις και η παράνομη υλοτομία.
Αυτά μεταξύ άλλων επισημάνθηκαν, σήμερα κατά την έναρξη της διημερίδας που πραγματοποιείται στο ΕΒΕΧ με θέμα “Περιβαλλοντικό Έγκλημα και Εφαρμογή της Οδηγίας για την Περιβαλλοντική Ευθύνη”, που διοργανώνεται από το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με τον Δικηγορικό Σύλλογο Χανίων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE NATURA THEMIS.
Τα πρώτα συμπεράσματα από το Παρατηρητήριο Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτικής Κρήτης Πώς μπορούν οι πολίτες να καταγγέλλουν αυθαιρεσίες κατά του περιβάλλοντος
Η δικηγόρος Μαρία Μανιαδάκη, Συντονίστρια του Παρατηρητηρίου Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτικής Κρήτης επεσήμανε οτι “από τη μέχρι τώρα λειτουργία του Παρατηρητηρίου, φαίνεται οτι ο κόσμος ενδιαφέρεται για την προστασία του Περιβάλλοντος, το πρόβλημά όμως είναι ο εντοπισμός του αρμόδιου φορέα στον οποίο θα απευθυνθεί προκειμένου να αναφέρει ένα περιστατικό περιβαλλοντικής υποβάθμισης”.
Το πρόβλημα αυτό έρχεται να λύσει η τεχνολογία μέσω μιας έξυπνης εφαρμογής για το κοινό που θέλει να καταγγείλλει αυθαιρεσίες κατά του περιβάλλοντος και πλέον μπορεί να το κάνει με έναν πολύ απλό τρόπο, μέσω της εφαρμογής “Life Natura Themis”
Όπως εξήγησε η κ. Μανιαδάκη “Η εφαρμογή “Life Natura Themis” για τις έξυπνες συσκευές δίνει τη δυνατότητα στον καθένα από εμάς να αναφέρει εντελώς ανώνυμα ένα περιστατικό περιβαλλοντικής υποβάθμισης το οποίο πέφτει στην αντίληψή του. Στη συνέχεια, οι φωτογραφίες αποστέλλονται στον εταίρο του έργου, την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, η οποία έχοντας έννομο συμφέρον ούσα περιββαλοντική οργάνωση, προωθεί τη συγκεκριμένη αναφορά, στον κατάλληλο φορέα. Αυτό είναι κάτι που λύνει τα χέρια στους απλούς πολίτες. Έχουμε αρκετές αναφορές μέχρι σήμερα, έχουν κινητοποιηθεί φορείς και θεωρούμε από την κινητοποίηση που υπάρχει μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα – αν και οι δημόσιοι φορείς κινούνται αρκετά αργά – όμως έχουμε κάποια θετικά αποτελέσματα”.
Η πλειοψηφία των καταγγελίων ανέφερε η κ. Μανιαδάκη “αφορά χρήση κοινόχρηστων χώρων με τρόπο με τον οποίο οι πολίτες αντιλαμβάνονται ως εσφαλμένο. Αυτό το βλέπουμε όλοι μας καθημερινά. Αλλού υπάρχουν μπάζα, τα οποία δεν θα έπρεπε να υπάρχουν και κανείς δεν ενδιαφέρεται να τα καθαρίσει, παραμένουν επί μακρόν. Ακολουθούν καταπατήσεις δασικών εκτάσεων. Εκχερσώσεις Η πρόσφατη εμπειρία από τις πλημμύρες απέδειξε οτι τα αυθαίρετα, που είναι νούμερο ένα στην περιβαλλοντική εγκληματικότητα στην Κρήτη σύμφωνα με την έρευνά μας, έχουν ένα άμεσο αντίκτυπο και στην καθημερινότητά μας.Το ερώτημα είναι θέλουμε να καινοτομήσουμε ή μας βολεύει η υπάρχουσα κατάσταση; Μέθοδοι και δράσεις υπάρχουν για να καταπολεμήσουμε το περιβαλλοντικό έγκλημα. Από εκεί και πέρα παίζει ρόλο ο ανθρώπινος παράγοντας, για την πρόληψη και όχι την καταστολή των περιβαλλοντικών εγκλημάτων”.
Οι νόμοι υπάρχουν αλλά δεν εφαρμόζονται – Έλλειμμα ενημέρωσης για να υπάρχει και σωστή εφαρμογή
Η κ. Αγγελική Καλλία, δικηγόρος, εμπειρογνώμων στο Δίκαιο Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επεσήμανε οτι το Δίκαιο του Περιβάλλοντος είναι πολύ τεχνικό, πολύ ειδικό και πολύ πλούσιο και η εφαρμογή του απαιτεί ειδίκευση. “Για να εφαρμοστεί απαιτεί δικαστές ειδικευμένους και δικηγόρους ενήμερους και σε αυτό τον τομέα το πρόγραμμα “Life Natura Themis” συμβάλει πάρα πολύ σημαντικά και είναι πρωτοπόρο ενώ γίνεται για πρώτη φορά στην Κρήτη. Το πρόβλημα είναι το έλλειμμα εφαρμογής και όχι ύπαρξης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Ο μηχανισμός ελέγχου είναι πολύ αδύναμος. Οι επιθεωρητές περιβάλλοντος, σε όλους τους φορείς, δεν είναι αρκετοί. Χρειάζεται και περισσότερο προσωπικό, ειδίκευση αλλά και μεγαλύτερη συμμετοχή”.
“Δυστυχώς η Ελλάδα είναι μια χώρα στην οποία δεν αποδίδονται ευθύνες, διότι τα μπαζωμένα ρέματα και τα σπίτια που υπάρχουν εκεί, αν τα νομιμοποιούμε με κάποιο πρόστιμο τελικά διαιωνίζουμε μια παρανομία. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν τα χωροταξικά έτσι ώστε κάποιος που θέλει να χτίσει ένα σπίτι να μπορεί να το κάνει νόμιμα. Είναι μια λάθος από την αρχή προσέγγιση που το πληρώνουμε τώρα και πρόσφατα με την φοβερή καταστροφή που σημειώθηκε”
Δεν υπάρχει ειδική ποινική πρόβλεψη για τις περιοχές Natura
Όσον αφορά την νομοθεσία για τις περιοχές Natura, όπου υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και στα Χανιά, ως ένας νομός στον οποίο μεγάλης έκτασης περιοχές έχουν ενταχθεί στο δίκτυο, δεν υπάρχει ειδική ποινική πρόβλεψη για αυτές τις περιπτώσεις και η μεγαλύτερη εξειδίκευση σε τέτοια θέματα από πλευράς δικαστών, εισαγγελέων και δικηγόρων, είναι το κλειδί για την προστασία τους.
Όπως σημείωσε η κ. Αρετή Σκαφίδα, Εισαγγελέας Πρωτοδικών Πειραιά, “δεν υπάρχει ειδική ποινική πρόβλεψη για τις περιοχές Natura. Αυτό σημαίνει οτι στα δικαστήρια, ανά περίπτωση, θα πρέπει οι υπεύθυνοι να χαρακτηρίζουν τις βλάβες που έχουν υποστεί οι περιοχές αυτές και με βάση αυτές να προχωράνε στην ποινική κύρωση του άρθρου ’28. Αυτό σημαίνει τι; Δεν προβλέπεται ειδικό άρθρο. Πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη εξειδίκευση και των Εισαγγελέων και των Δικαστών, ώστε να μπορούν να αναγνωρίζουν τις περιοχές αυτές, να αναγνωρίζουν ποια είναι η βλάβη που έχουν υποστεί, αν ειναι δηλαδή ρύπανση ή υποβάθμιση κτλ”.
Γενικώς, όπως επισημάνθηκε οι ποινές που υπάρχουν, όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά γενικά είναι τέτοιες που αφήνουν πολλά περιθώρια στο να σταθμίσει κάποιος τα συμφέροντά του. Ανάλογα με την περιοχή και ποιο είναι το προστατευόμενο έννομο αγαθό εφαρμόζουμε και τον αντίστοιχο νόμο.
Ζητούμενο η καλύτερη εφαρμογή του περιβαλλοντικού δικαίου και η ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου
Η κ.Σταυρούλα Πούλη, υπάλληλος του Συντονιστικού Γραφείου Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών του Υ.Π.Ε.Κ.Α. επεσήμανε τη σημασία της διημερίδας προκειμένου να γίνει ενημέρωση για τα θέματα εφαρμογής της περιβαλλοντικής ευθύνης και της αναγνώρισης του εγκληματος κατά της βιοποικιλότητας και της άγριας ζωής, ενώ όπως τόνισε αποτελεί ζητούμενο η καλύτερη εφαρμογή του περιβαλλοντικού δικαίου και η ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου.
“Πραγματικά, όπως όλη τη Δημόσια Διοίκηση υπάρχει μικρός αριθμός των επιθεωρητών περιβάλλοντος στο Υπουργείο. Φέτος προχωρήσαμε σε μια πραγματική οργάνωση του εθνικού σχεδίου ελέγχου περιβάλλοντος. Μέσα σε αυτό έχουν ενταχθεί όλες οι υπηρεσίες που κάνουν τους ελέγχους, όχι δηλαδή μόνο της κεντρικής διοίκησης και του Υπουργείου Περιβάλλοντος αλλά και των περιφερειών και των αποκεντρωμένων διοικήσεων και με το συντονισμό αυτών των υπηρεσιών από την δική μας υπηρεσία θα μπορέσουν να καλυφθούν οι έλεγχοι που πρέπει να κάνουμε μέσω του ετήσιου και του πενταετούς προγράμματος”.
