Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) εξέδωσε τη τελευταία έκθεσή της για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, παρουσιάζοντας νέα στοιχεία που συνηγορούν στο ότι η Τεχεράνη εργάζεται επί της ανάπτυξης πυρηνικού όπλου. Το Ιράν απορρίπτει τους ισχυρισμούς ως ανυπόστατους.
Τί λέει η έκθεση της IAEA;
Αντλώντας στοιχεία από τα δέκα κράτη μέλη αλλά και δικές της πληροφορίες, η ΙΑΕΑ αναφέρει ότι το Ιράν διεξάγει δραστηριότητες «που σχετίζονται με την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου». Αναφέρει ότι κάποιες από αυτές τις δραστηριότητες σχετίζονται αποκλειστικά με την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου – αν και δεν διευκρινίζει πόσο διάστημα θα χρειαστεί το Ιράν για να ολοκληρώσει τη διαδικασία. Κάποια στοιχεία απαριθμούνται ανοιχτά για πρώτη φορά, συμπεριλαμβανομένου του ισχυρισμού ότι το Ιράν χρησιμοποιεί υπολογιστικά μοντέλα για τη συμπεριφορά των πυρηνικών όπλων.
Πώς δικαιολογεί το Ιράν την άρνησή του να συμμορφωθεί με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας;
Το Ιράν υποστηρίζει ότι πράττει μόνο αυτά που επιτρέπεται από τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (ΝΡΤ) και ότι προχωράει σε εμπλουτισμό μόνο για ειρηνικούς σκοπούς. Λέει ότι πίσω από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας κρύβονται πολιτικά κίνητρα. «Το ιρανικό έθνος δεν θα υποκύψει στις απειλές, στην εισβολή και στην παραβίαση των δικαιωμάτων του» έχει δηλώσει ο ιρανός πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.
Τί λέει το Ιράν αναφορικά με την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων;
Λέει ότι δεν θα φτιάξει πυρηνικό όπλο. Σε σχόλιο πιθανώς απευθυνόμενο προς τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τη δημοσίευση της έκθεσης της ΙΑΕΑ, ο πρόεδρος Αχμαντινετζάντ διακήρυξε: «Δεν χρειαζόμαστε πυρηνική βόμβα. Το ιρανικό έθνος είναι σοφό. Δεν θα κατασκευάσει δύο ατομικές βόμβες ενώ έχεις 20.000 πολεμικές κεφαλές». Το 2010 είπε στον ΟΗΕ ότι τα πυρηνικά όπλα είναι μία «φωτιά ενάντια στην ανθρωπότητα».
Πόσο σύντομα το Ιράν μπορεί να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα;
Αυτό εξαρτάται από το εάν το Ιράν θα λάβει την απόφαση να αναπτύξει πυρηνική βόμβα και το Ιράν λέει ότι δεν σκοπεύει να το κάνει. Αλλά ειδικοί πιστεύουν ότι έχει τη δυνατότητα να παράγει αρκετό εμπλουτισμένο ουράνιο για μία βόμβα μέσα σε λίγους μήνες. Ένας αμερικανός στρατηγός είπε τον Απρίλιο του 2010 ότι θα χρειαστούν αρκετά χρόνια προκειμένου η Τεχεράνη να φτιάξει μία πυρηνική κεφαλή. Ο επικεφαλής της CIA Λίον Πανέτα είπε τον Ιούνιο του 2010 ότι θα χρειαστούν δύο χρόνια. Το Ισραήλ λέει μέχρι το 2015.
Πόσες πιθανότητες υπάρχουν για μία επίθεση στο Ιράν;
Μετά τη τελευταία έκθεση της ΙΑΕΑ, ένας αμερικανός αξιωματούχος είπε στο BBC ότι τίποτε δεν αποκλείεται, αλλά υπάρχουν πολλά περιθώρια για να διευθετηθεί ειρηνικά το ζήτημα μέσω κυρώσεων. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν τονίσει τον κίνδυνο της αστάθειας από μία ενδεχόμενη επίθεση στο Ιράν. Ελπίζουν ότι ακόμη και αν συνεχίσει να αναπτύσσει τις πυρηνικές του δυνατότητες, δεν θα επιχειρήσει να κατασκευάσει βόμβα.
Οι υπάρχουσες πυρηνικές δυνάμεις υποχρεούνται από την NPT να απαλλαγούν από τα πυρηνικά τους όπλα;
Δεσμεύονται από το άρθρο VI να διαπραγματευθούν για την «παύση της κούρσας των πυρηνικών εξοπλισμών και τον πυρηνικό αφοπλισμό». Οι πυρηνικές δυνάμεις υποστηρίζουν ότι το έχουν κάνει αυτό με τη μείωση των πυρηνικών τους κεφαλών, ωστόσο επικριτές λένε ότι απέχουν πολύ από τον πυρηνικό αφοπλισμό.
Το Ισραήλ έχει πυρηνική βόμβα;
Ναι. Το Ισραήλ ωστόσο δεν συμμετέχει στη NPT και δεν είναι υποχρεωμένο να την αναφέρει. Το ίδιο συμβαίνει με την Ινδία και το Πακιστάν, που έχουν αναπτύξει πυρηνικά όπλα. Ο Βόρειος Κορέα εγκατέλειψε τη συνθήκη και ανακοίνωσε ότι ανέπτυξε πυρηνικά όπλα. Τον Σεπτέμβριο του 2009 η ΙΑΕΑ κάλεσε το Ισραήλ να υπογράψει τη συνθήκη και να ανοίξει τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις για έλεγχο, αλλά η ισραηλινή κυβέρνηση αρνήθηκε.