Όσοι δεν αγαπούν τον χειμώνα και τις χαμηλές θερμοκρασίες που αυτός φέρνει νιώθουν συχνά τη διάθεσή τους να πέφτει. Η εποχική συναισθηματική διαταραχή (SAD), μια μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (ΜΚΔ) που εμφανίζεται περίπου την ίδια εποχή κάθε χρόνο, επηρεάζει το 0,5 έως 2,4 των ατόμων στις ΗΠΑ. Μπορεί η καρδιά να αισθάνεται λοιπόν πιεσμένη σε ψυχολογικό επίπεδο, τι γίνεται όμως στο σωματικό; Την επηρεάζει όντως το κρύο; Ειδικοί απαντούν σύμφωνα με το δημοσίευμα του Healthline.
«Ο κρύος καιρός μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, να επιδεινώσει την καρδιακή ανεπάρκεια ή να αυξήσει την αρτηριακή πίεση» λέει η Dr. Bethany Doran, MPH, πιστοποιημένη καρδιολόγος και ιδρύτρια της Enabled Healthcare. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το κρύο μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και τους παράγοντες που θέτουν σε κίνδυνο την καρδιά. «Ο κρύος καιρός μπορεί να προκαλέσει πρόσθετο στρες στο σώμα και ιδιαίτερα στην καρδιά» λέει ο Dr. John A. Osborne, PhD, εθελοντής της American Heart Association.
«Σε απάντηση στην έκθεση στο κρύο, τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται για να αποτρέψουν την απώλεια θερμότητας και αυτό δημιουργεί πρόσθετο στρες στην καρδιά», λέει η Dr. Holly Andersen, καρδιολόγος στο NewYork-Presbyterian και Weill Cornell Medicine.
Αν και η άσκηση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης και άλλων καρδιαγγειακών προβλημάτων, μια ξαφνική αύξηση της σωματικής δραστηριότητας μπορεί επίσης να επιβαρύνει την καρδιά. «Οι ασθενείς είναι επίσης πιο πιθανό να εμπλακούν σε δραστηριότητες που είναι πιο επίπονες από ό,τι έχουν συνηθίσει (το χειμώνα)» λέει η Doran. «Για παράδειγμα, κάποιος που συνήθως κάνει καθιστική ζωή (μπορεί) να αρχίσει να φτυαρίζει χιόνι. Τα άτομα που επιβαρύνουν την καρδιά τους περισσότερο από το συνηθισμένο με βαριά δραστηριότητα μπορεί να έχουν επιδείνωση της στηθάγχης και των συμπτωμάτων καρδιακής ανεπάρκειας».
Το στρες μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση. «Μπορεί να προκαλέσει πρόσθετη πίεση στην καρδιά, πόνο στο στήθος και στηθάγχη, ή πόνο στο στήθος λόγω ανεπαρκούς ροής αίματος στην καρδιά» λέει ο Osborne. «Στις πιο ακραίες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να προκαλέσει ακόμη και καρδιακή προσβολή, ιδίως σε ασθενείς με φραγμένες αρτηρίες».
Τα άτομα με προϋπάρχουσες καρδιαγγειακές παθήσεις διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για αυξημένη αρτηριακή πίεση ή άλλα καρδιακά προβλήματα στο κρύο. «Αυτοί οι κίνδυνοι ενισχύονται στα άτομα που έχουν ήδη κάποιο βαθμό απόφραξης στις αρτηρίες» λέει ο Osborne. «Όταν ο φόρτος εργασίας της καρδιάς αυξάνεται, ο καρδιακός μυς μπορεί να μην λαμβάνει αρκετή ροή αίματος και να προκύψει πόνος στο στήθος ή στηθάγχη. Εάν αυτή η διαδικασία συνεχιστεί, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και βλάβη στον καρδιακό μυ».
Άλλος ένας κίνδυνος είναι το εγκεφαλικό. Μια μελέτη του 2018 έδειξε ότι ο κίνδυνος ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου, το οποίο συμβαίνει όταν ένας θρόμβος αίματος μειώνει ή εμποδίζει τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο, ήταν υψηλότερος τον χειμώνα σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή (ακανόνιστοι καρδιακοί παλμοί). Μια μεγάλη μελέτη του 2019 για 56.000 θανάτους από εγκεφαλικό επεισόδιο στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας έδειξε ότι ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό επεισόδιο αυξανόταν όσο μειώνονταν οι θερμοκρασίες.
Πώς να προστατεύσεις την καρδιά τον χειμώνα
Το να έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση ή να διατρέχετε υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής δεν σημαίνει ότι πρέπει να πέσετε σε χειμερία νάρκη όλο το χειμώνα. Ούτε ο φόβος για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό θα πρέπει να σας κρατήσει μέσα στο σπίτι. «Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να τολμήσουν να βγουν έξω, εφόσον λαμβάνονται οι κατάλληλες προφυλάξεις και ο κατάλληλος σχεδιασμός» λέει ο Osborne. Η Andersen από την πλευρά του προτείνει ορισμένα μέτρα προφύλαξης.
- Κάντε προθέρμανση
Αν θέλετε να ασκηθείτε ή ακόμα και να κάνετε κάποιες δουλειές που απαιτούν δύναμη φροντίστε να ζεσταθείτε. «Κάντε προθέρμανση με διατάσεις και ελαφριά δραστηριότητα» λέει η Andersen.
- Ντυθείτε καλά
Μπορείτε να διατηρήσετε τη θερμοκρασία του σώματος αν κάνετε layering, δηλαδή να φοράτε ρούχα σε στρώσεις (κάτω πχ από το αντιανεμικό μπουφάν να φορέσετε μια μακρυμάνικη μπλούζα, από κάτω ένα φανελάκι). Και φυσικά μην ξεχάσετε το καπέλο καθώς πολλή θερμότητα φεύγει από το κεφάλι και το κασκόλ σας για να καλύψετε το στόμα και τη μύτη σας.
- Κάντε ένα διάλειμμα
Δεν χρειάζεται να τελειώσετε τις δουλειές ή τη γυμναστική πολύ γρήγορα. Τα διαλείμματα είναι σημαντικά καθώς δίνουν την ευκαιρία στους μύες σας, ειδικά τον καρδιακό, να χαλαρώνει.
- Πείτε «ναι» στους φίλους
Οι φίλοι… στη φουρτούνα φαίνονται. Έτσι μπορείτε να τους καλέσετε και να τους ζητήσετε να δώσουν ένα χέρι βοήθειας για κάποιες βαριές δουλειές. Έτσι και θα μειώσετε τον φόρτο εργασίας και δεν θα είστε μόνοι σας αν προκύψει κάτι έκτακτο.
Πώς να γυμναστείτε με ασφάλεια στο κρύο
Η Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας συνιστά τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης ή 75 λεπτά έντονης έντασης σωματικής δραστηριότητας κάθε εβδομάδα. Πρέπει λοιπόν να τηρήσετε αυτές τις οδηγίες κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ακόμα και αν δεν κάνετε γυμναστική σε εξωτερικό χώρο. Προτείνονται γιόγκα ή κολύμβηση σε κλειστό χώρο.
Αν ο καιρός δεν το επιτρέπει μείνετε σπίτι και γυμναστείτε με τη βοήθεια online προγραμμάτων. Μπορείτε να βάλετε μουσική και να χορέψετε, να κάνετε άλματα, καθίσματα, να ανεβοκατεβείτε τη σκάλα, όλα βοηθάνε την υγεία της καρδιάς. «Αν δεν γυμνάζεστε τακτικά, μην υπερβάλλετε και ξεκινήστε αργά και σταθερά» λέει ο Osborne. Η υπερβολική άσκηση, ακόμη και μέσα στο σπίτι, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακού προβλήματος.
Εάν είστε άνω των 50 ετών, υπέρβαροι ή έχετε υποστεί καρδιακή προσβολή, θα πρέπει πάντα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.