Φόρους και πρόστιμα χιλιάδων ευρώ γλίτωσαν, τρεις στους δέκα φορολογούμενους οι οποίοι το 2022 προσέφυγαν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της ΑΑΔΕ, αναζητώντας το δίκιο τους. Οι φορολογούμενοι, δικαιώθηκαν καθώς η ΔΕΔ αφού εξέτασε τις υποθέσεις ακύρωσε πρόστιμα, προσαυξήσεις και έξτρα φόρους που είχε επιβάλλει ο φοροελεγκτικός μηχανισμός για φορολογικές παραβάσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το 2022 υποβλήθηκαν 7.862 προσφυγές και εκδικάστηκαν από τη ΔΕΔ, 7.363 προσφυγές φορολογουμένων. Από τις υποθέσεις αυτές, η ΔΕΔ έκανε δεκτές εν μέρει ή εν όλω 1.970 προσφυγές, ποσοστό 26,8%, διαπιστώνοντας ότι οι φορολογούμενοι είχαν δίκιο είτε μερικώς είτε συνολικά. Αντίθετα, οι 4.778 προσφυγές απορρίφθηκαν, οι 21 τέθηκαν στο αρχείο λόγω παραίτησης των προσφυγόντων και οι 594 απορρίφθηκαν σιωπηρώς, επειδή εξέπνευσε το περιθώριο των 120 ημερών για την εξέταση των προσφυγών.
Σημειώνεται ότι για να υποβάλουν ενδικοφανή προσφυγή οι φορολογούμενοι, πρέπει πρώτα να καταβάλλουν το 50% των ποσών που τους βεβαίωσε ο φοροελεγκτικός μηχανισμός. Μοναδική περίπτωση να αποφύγει κανείς το 50% είναι να δώσει επαρκή στοιχεία στην ΔΕΔ, τα οποία να δικαιολογούν την αναστολή καταβολής για σοβαρούς λόγους οικονομικής αδυναμίας και η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών πρέπει να εγκρίνει το αίτημά τους.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ:
– Το 2013, που άρχισε να λειτουργεί η ΔΕΔ, οι προσφυγές που εξετάστηκαν ήταν μόλις 261 και από αυτές έγιναν δεκτές (εν όλω ή εν μέρει) μόλις 27 ή το 10,3%.
– Το 2014 ελέγχθηκαν 7.832 προσφυγές και έγιναν αποδεκτές (εν όλω ή εν μέρει) 1.346 ή το 17,2%.
– Το 2015 οι προσφυγές που εξετάστηκαν ήταν 10.222 και αυτές που έγιναν αποδεκτές (εν όλω ή εν μέρει) ήταν μόνο 490 ή το 4,8%.
– Το 2016 εκδικάστηκαν 8.711 προσφυγές και έγιναν αποδεκτές (εν όλω ή εν μέρει) 1.381 ή το 15,9%.
– Το 2017 εκδικάστηκαν 10.291 προσφυγές εκ των οποίων έγιναν αποδεκτές εν όλω ή εν μέρει 2.205 ή το 21,4%.
– Το 2018, ο αριθμός των προσφυγών που έγιναν αποδεκτές αυξήθηκε θεαματικά. Συγκεκριμένα, εκδικάστηκαν 8.170 προσφυγές και έγιναν αποδεκτές, είτε εν όλω είτε εν μέρει, 3.179, δηλαδή το 38,9% των προσφυγών. Απορρίφθηκαν αμέσως ή εμμέσως 4.991 προσφυγές ή το 61,1%.
– Το 2019 εκδικάστηκαν από τη ΔΕΔ 7.138 προσφυγές και έγιναν αποδεκτές -ολικώς ή μερικώς- 2.465, ή το 34,5%.
– Το 2020 απασχόλησαν τη ΔΕΔ 4.951 προσφυγές, από τις οποίες έγιναν αποδεκτές, εν όλω ή εν μέρει, 1.886, δηλαδή το 38,1%.
– Το 2021 εκδικάστηκαν από τη ΔΕΔ 10.268 προσφυγές, από τις οποίες έγιναν αποδεκτές, εν όλω ή εν μέρει, 3.658, δηλαδή το 35,6%.
Σύμφωνα με το νομοθετικό καθεστώς η απόφαση επί της ενδικοφανούς προσφυγής εκδίδεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας 120 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της ενδικοφανούς προσφυγής στην αρμόδια φορολογική αρχή. Αν δεν εκδοθεί απόφαση και δεν ενημερωθεί σχετικά ο υπόχρεος ή δεν επιδοθεί η απόφαση, τότε θεωρείται ότι η ενδικοφανής προσφυγή έχει απορριφθεί από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και ο υπόχρεος έχει λάβει γνώση αυτής της απόρριψης κατά την εκπνοή της ανωτέρω προθεσμίας.
Δέκα ερωτήσεις-απαντήσεις
1. Γιατί υποβάλλονται οι ενδικοφανείς προσφυγές;
Οι ενδικοφανείς προσφυγές υποβάλλονται για την επανεξέταση των πράξεων της φορολογικής διοίκησης στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας. Στόχος είναι η επίλυση των φορολογικών διαφορών σε σύντομες προθεσμίες, ώστε να επιτυγχάνεται η συντομότερη είσπραξη δημόσιων εσόδων και η αποσυμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων από υποθέσεις που μπορούν να επιλυθούν σε επίπεδο φορολογικής διοίκησης.
2. Σε ποιες περιπτώσεις και πώς μπορώ να υποβάλω ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών;
Ο υπόχρεος, εφόσον αμφισβητεί πράξεις, ρητές ή σιωπηρές, που εκδίδονται ή συντελούνται από 1/1/2014 και εφεξής σε βάρος του από τη Φορολογική Αρχή και εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4987/2022, εφεξής ΚΦΔ), οφείλει, πριν από την προσφυγή του στη Διοικητική Δικαιοσύνη, να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων με αίτημα επανεξέτασης στο πλαίσιο διοικητικής διαδικασίας. Η ενδικοφανής προσφυγή κατατίθεται στην αρμόδια φορολογική αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη. Σημειώνεται ότι για την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών δεν απαιτείται παράβολο.
3. Μπορώ να υποβάλω άλλου είδους διοικητική προσφυγή κατά των πράξεων που προσβάλλονται με την ενδικοφανή προσφυγή;
Όχι. Η άσκηση οποιασδήποτε άλλης διοικητικής προσφυγής κατά των υποκειμένων στην ενδικοφανή προσφυγή πράξεων των φορολογικών αρχών είναι απαράδεκτη.
4. Μπορώ να ασκήσω προσφυγή απευθείας στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια κατά των πράξεων που υπόκεινται σε ενδικοφανή προσφυγή;
Όχι. Η άσκηση προσφυγής απευθείας στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια κατά των υποκειμένων στην ενδικοφανή προσφυγή πράξεων των φορολογικών αρχών είναι απαράδεκτη.
5. Μέσα σε ποια προθεσμία μπορώ να ασκήσω ενδικοφανή προσφυγή;
Η ενδικοφανής προσφυγή ασκείται κατά πράξεων των φορολογικών αρχών, εντός ανατρεπτικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών που αρχίζει από τη συντέλεση της κοινοποίησης της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5 του ΚΦΔ ή αντίστοιχα του άρθρου 63 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Ειδικά για τους κατοίκους εξωτερικού η σχετική προθεσμία ορίζεται σε εξήντα (60) ημέρες. Επισημαίνεται ότι η ως άνω προθεσμία για την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, αναστέλλεται για το χρονικό διάστημα από την 1η έως την 31η Αυγούστου.
6. Ποιος μπορεί να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή;
Η ενδικοφανής προσφυγή υποβάλλεται από τον υπόχρεο και εν γένει από κάθε πρόσωπο του άρθρου 64, παρ. 1, του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, καθώς και από όλα τα ευθυνόμενα φυσικά πρόσωπα για την καταβολή του φόρου εκ μέρους του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 50 του ΚΦΔ.
Ειδικότερα, η ενδικοφανής προσφυγή ασκείται:
• για σχολάζουσα κληρονομιά από τον κηδεμόνα,
• για επιδικία από τον προσωρινό διαχειριστή,
• για μεσεγγύηση από τον μεσεγγυούχο,
• για πτωχεύσαντα από τον σύνδικο,
• για ανήλικο από τον ασκούντα τη γονική μέριμνα ή τον επίτροπο και επί πλειόνων από τον έναν από αυτούς,
• για πρόσωπο που τελεί σε δικαστική συμπαράσταση από τον δικαστικό συμπαραστάτη,
• για θανόντα φορολογούμενο από τους κληρονόμους του,
• για νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες σε εκκαθάριση από τους εκκαθαριστές.
Για τις όλες τις ως άνω περιπτώσεις, υποχρεωτικώς με την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής συνυποβάλλονται και τα νομιμοποιητικά έγγραφα από τα οποία προκύπτουν οι παραπάνω ιδιότητες.
7. Με ποιο τρόπο γίνεται η ψηφιακή υποβολή της ενδικοφανούς προσφυγής;
Η ψηφιακή υποβολή ενδικοφανούς προσφυγής πραγματοποιείται μέσω του δικτυακού τόπου της ΑΑΔΕ, ήτοι www.aade.gr, με τη χρήση των προσωπικών κωδικών πρόσβασης του TAXISnet. Όταν ο υπόχρεος είναι νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, σε περίπτωση που η ενδικοφανής προσφυγή υποβάλλεται ψηφιακά από το νόμιμο εκπρόσωπό τους, τότε η υποβολή γίνεται με χρήση των προσωπικών κωδικών πρόσβασης του τελευταίου. Αντίστοιχα, στις περιπτώσεις της παρ. 4 του άρθρου 2 της ΠΟΛ 1064/2017 Απόφασης του Διοικητή της ΑΑΔΕ, η ενδικοφανής προσφυγή υποβάλλεται ψηφιακά από τα πρόσωπα που αναφέρονται στην ίδια παράγραφο, ομοίως η υποβολή γίνεται με χρήση των προσωπικών τους κωδικών (όπως κηδεμόνας, προσωρινός διαχειριστής, μεσεγγυούχος, σύνδικος, ασκών τη γονική μέριμνα ή επίτροπος, δικαστικός συμπαραστάτης, οι κληρονόμοι, οι εκκαθαριστές κλπ.).
8. Είναι υποχρεωτική η ψηφιακή υποβολή ενδικοφανούς προσφυγής;
Από 01/02/2023, είναι υποχρεωτική η ψηφιακή υποβολή ενδικοφανούς προσφυγής μέσω διαδικτύου εντός της προθεσμίας που ορίζουν οι οικείες διατάξεις, για τις πράξεις όλων των ΔΟΥ και Ελεγκτικών Κέντρων. Η υποχρέωση υποβολής αποκλειστικά, μέσω διαδικτύου, της ενδικοφανούς προσφυγής δεν θα ισχύει για τους φορολογούμενους κατοίκους εξωτερικού, στους οποίους θα παρέχεται εναλλακτικά η δυνατότητα χειρόγραφης υποβολής. Σε περίπτωση που υφίσταται αποδεδειγμένη αδυναμία ψηφιακής υποβολής, θα είναι δυνατή η χειρόγραφη υποβολή στην αρμόδια φορολογική αρχή.