Η εκδήλωση, η οποία πραγματοποιήθηκε στον χώρο πολλαπλών χρήσεων του Τσατσαρωνάκειου Πολιτιστικού Πολύκεντρου της Ι. Μητροπόλεως, ξεκίνησε με Τρισάγιο υπέρ των «εν Μικρά Ασία τελειωθέντων», το οποίο τέλεσε ο Σεβ. Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος.
Ακολούθησε παρουσίαση βιβλίου της κας Ζαχαρένιας Σημανδηράκη, Ειδικής Συνεργάτιδος των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Προέδρου Τομέα Υλικής και Άυλης Πολιτισμικής Κληρονομιάς με θέμα: «Απ΄ τα συντρίμμια της Ιωνίας στην αγκαλιά της νέας μάνας – Οι ξεριζωμένοι της Μικρασίας στα Χανιά».
Το βιβλίο παρουσίασαν ο Σεβ. Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου κ. Ανδρέας, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, ο οποίος ομίλησε με θέμα: «Μικρά Ασία-Προσφυγικά ατελεύτητα». Ο εκλεκτός ομιλητής, έμπειρος και βαθύς γνώστης των ιστορικών θεμάτων και πραγμάτων και της ιστορικής εκείνης περιόδου, σημείωσε μεταξύ άλλων:
«… Το 1923 με την συνθήκη της Λωζάνης έχουμε επαναπροσδιορισμό της πολιτισμικής μας ταυτότητας. Η κρίση των Αυτοκρατοριών και η δημιουργία Κρατών συμπιέζει τον μεγάλο πολιτισμικό πακτωλό. Με το τέλος των Αυτοκρατοριών περνάμε στο σχήμα Έθνους-Κράτους, σε Εθνικά Κράτη, οδυνηρό γεγονός, το οποίο ωφέλησε Κράτη με μικρό πολιτισμικό απόθεμα. Πρώτο Έθνος-Κράτος των Βαλκανίων είναι το Ελληνικό Έθνος-Κράτος. Το Εθνικό Κράτος διαμορφώθηκε μέσα από τις ανταλλαγές των πληθυσμών. Η αποκατάσταση των προσφύγων ήταν ένα πολιτισμικό γεγονός που τιμά την Ελλάδα», κατέληξε ο πολύπειρος ομιλητής ευχαριστώντας τον Σεβ. Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιο «δια την φιλάδελφο πρόσκληση», ως και την οργάνωση της εκδήλωσης «μνήμης, παράδοσης και πολιτισμού», συγχαίροντας την συγγραφέα κα Ζαχαρένια Σημανδηράκη.
Ακολούθως ομίλησε η συγγραφέας κα Σημανδηράκη, με θέμα: «Ψηλαφώντας μιά πληγή της Ιστορίας». Αναφέρθηκε στην 20ετή έρευνα της δια την συγγραφή του εν λόγω βιβλίου ως και τις πηγές που ανέτρεξε, καθώς ως είπε το βιβλίο περιλαμβάνει «442 πηγές και 40 εκδόσεις». Ακολούθως αναφέρθηκε, εν συντομία, στα 20 κεφάλαια που περιλαμβάνει το βιβλίο, με παράλληλη παρουσίαση διαφανειών, σημειώνοντας: «Το βιβλίο αυτό αποτελεί ψηλάφηση της ματωμένης πληγής της προσφυγιάς. Ταξίδι στο παρελθόν, απόδοση τιμής στο ταξίδι της προσφυγιάς και της δυστυχίας», προτρέποντας: «Να μαθαίνουμε σωστά την ιστορία μας και να την τιμούμε όπως πρέπει», δηλώνοντας πως το βιβλίο αυτό είναι προσφορά της στον τόπο, διανέμεται δωρεάν και εκδόθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης, καθώς ως είπε: «Μου χρωστά η ζωή μου, χρωστώ στον τόπο μου», ευχαριστώντας τόσο τον Σεβ. Μητροπολίτη Αρκαλοχωρίου κ. Ανδρέα και Κισάμου κ. Αμφιλόχιο. Τμήμα της Βυζαντινής και Παραδοσιακής Χορωδίας του Ωδείου της Ι. Μητρόπολεως, αριστοτεχνικά απέδωσαν τραγούδια για την επέτειο της Μικράς Ασίας.
Η εκδήλωση έκλεισε με ευχαριστήριο χαιρετισμό του Σεβ. Μητροπολίτου Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλοχίου, ο οποίος εξέφρασε ευχαριστίες και ευγνωμοσύνη εις τον Σεβ. Μητροπολίτη Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου κ. Ανδρέα, «τον Ψηλορείτη της νεώτερης Εκκλησιαστικής Ιστορίας», ως είπε και «κορυφαίο Ιεράρχη του Οικουμενικού θρόνου και της Εκκλησίας Κρήτης». Ευχαρίστησε, επίσης, την συγγραφέα κα Ζαχαρένια Σημανδηράκη και τους συνδιοργανωτές: Αντιπεριφέρεια Κρήτης και Φιλολογικό Σύλλογο Κισάμου «Κισαμικός», την χορωδία του Ωδείου της Ι.Μητροπόλεως και την συντονίστρια της εκδήλωσης, κα Αντωνία Μαζοκοπάκη, Διευθύντρια 1ου Γυμνασίου Κισάμου, σημειώνοντας: «Ευκαιρία μνήμης, αναστοχασμού και ευθύνης ενώπιον της ιστορίας η θλιβερή αυτή επέτειος. Παραφράζοντας τα λόγια του Ερνέστ Χέμινγκουέι, πολεμικού ανταποκριτή της εποχής εκείνης, «Μην ξεχνάτε τους Έλληνες», θεωρούμε πως, στους αντρεπτικούς καιρούς μας, το μήνυμα της επετείου, είναι: «Μην ξεχνάτε Έλληνες».
Μεστό χαιρετισμό απεύθυνε η Πρόεδρος του Φιλολογικού Συλλόγου Κισάμου «Κισαμικός», κα Ελένη Γεωργακάκη. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων-δράσεων για την θλιβερή επέτειο της Μικρασιατικής καταστροφής, στο φουγαγιέ του Τσατσαρωνάκειου Πολύκεντρου της ΙΜΚΣ λειτουργεί Έκθεση Κειμηλίων, προερχόμενα εκ της Μικράς Ασίας (ευγενής προσφορά του Συλλόγου Μικρασιατών Χανίων).
Από Δευτέρα, 18 Σεπτ. έως Τετάρτη, 20 Σεπτ. Πρωινές ώρες (9.00π.μ. έως 1.00μ.) για την Σχολική Κοινότητα και απογευματινές ώρες (15.00 έως 21.00) για το κοινό, με οργανωμένη συμμετοχή Σχολικών Μονάδων της ευρύτερης περιοχής και ξενάγηση στα εκθέματα.
