Για πλήρη εγκατάλειψη και υποβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου στον Τράχηλο Κισάμου όπου έχουν αποκαλυφθεί απολιθωμένες πατημασιές ενός προγόνου του ανθρώπινου είδους, κάνει λόγο σε άρθρο του ο επιστήμονας του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Δρ Χαράλαμπος Φασουλάς.
Όπως επισημαίνει , μετά την κλοπή κάποιων τμημάτων των απολιθωμάτων, ο χώρος όπου υπάρχουν τα μοναδικά αυτά ίχνη βάδισης στα δυο πόδια τα οποία εκτιμάται ότι έχουν ηλικία 6 εκατομμυρίων ετών, περιφράχτηκε και καλύφθηκε με γεω-ύφασμα και έδαφος για να προστατευθούν.
Όμως ο κ. Φασουλάς με θλίψη τονίζει ότι πλέον ο χώρος έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη του και έχει υποβαθμιστεί.
«Η περίφραξη έχει σχεδόν καταστραφεί, όποιος θέλει μπορεί να εισέλθει στο χώρο και να δει τα ευρήματα (ενδεχομένως και να τα καταστρέψει…), ενώ φυσικά είναι εκτεθειμένα και στις άγριες καιρικές συνθήκες, μια που η θέση είναι πάνω στο κύμα» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αναλυτικά στο άρθρο του υπο τον τίτλο «Πλούτος Παγκόσμιας Κληρονομιάς που χάνεται στους πέντε ανέμους…» (μαζί με σχετικές φωτογραφίες) ο Χαράλαμπος Φασουλάς αναφέρει:
«Στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας μια πολύ όμορφη εκδήλωση υπαίθριας εκπαίδευσης στο Σταυρό Χανίων ανέδειξε τον παλαιοντολογικό πλούτο της περιοχής και της Κρήτης ειδικότερα και προβλήθηκε ανάλογα σε τοπικά και άλλα μέσα.
Όμως λίγο πιο δυτικά, στην Κίσσαμο υπάρχει ίσως η σημαντικότερη παλαιοντολογικά θέση της χώρας μας που χρειάζεται ακόμα περισσότερη μελέτη και τεκμηρίωση ώστε να επιβεβαιωθεί η αξία που έχει σε Παγκόσμιο επίπεδο. Όταν το 2017 δημοσιεύθηκε μετά από πολλούς κόπους και αμέτρητα εμπόδια η πρώτη διεπιστημονική εργασία για τις πατημασιές του Τράχηλου Κισσάμου, φαίνεται ότι μόνο οι «έμποροι της φυσικής μας ιστορίας», αναγνώρισαν μετά τους επιστήμονες, την αξία των ευρημάτων και έσπευσαν να αποσπάσουν κάποια απ αυτά για να τα πουλήσουν…
Η καταστροφή αυτή ήταν η αφορμή για να τοποθετηθεί στη συνέχεια μια μικρή περίφραξη, να καλυφθούν οι πατημασιές με γεω-ύφασμα και έδαφος για λόγους προστασίας και να τοποθετηθεί μικρή ενημερωτική πινακίδα για την αξία της θέσης και την υπενθύμιση της απαγόρευσης εισόδου και καταστροφής στο χώρο. Όλα αυτά για το προφανές και μέχρι να ληφθούν μόνιμα μέτρα προστασίας και ανάδειξης, ενώ η θέση βρίσκεται μέσα σε ήδη αναγνωρισμένο και προστατευόμενο αρχαιολογικό χώρο.
Σήμερα μετά από τόσα χρόνια μόνο εγκατάλειψη και υποβάθμιση. Η περίφραξη έχει σχεδόν καταστραφεί, όποιος θέλει μπορεί να εισέλθει στο χώρο και να δει τα ευρήματα (ενδεχομένως και να τα καταστρέψει…), ενώ φυσικά είναι εκτεθειμένα και στις άγριες καιρικές συνθήκες, μια που η θέση είναι πάνω στο κύμα.
Αλλά για ποια θέση και τι απολιθώματα μιλάμε? Σε μια πλάκα έχουν βρεθεί πάνω από 50 ίχνη δίποδης βάδισης, πολλά από τα οποία κατά μήκος δύο διαδρομών, που όλα τα μορφολογικά χαρακτηριστικά και τα γνωστά μέχρι σήμερα δεδομένα δείχνουν ότι έγιναν από προγονική μορφή του ανθρώπου, τους Ανθρωπίδες (Hominds). Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι η ηλικία η οποία με μεταγενέστερη έρευνα προσδιορίστηκε στα 6 εκατ. χρόνια. Για να αντιληφθούμε τη σημασία της θέσης, να πούμε ότι τα αμέσως νεότερα ίχνη δίποδης βάδισης προγόνων μας είναι στην Τανζανία και έγιναν από τη γνωστή σε όλους Lucy (έναν Αυστραλοπίθηκο) πριν από 3.6 εκατ. χρόνια.
Έχουμε λοιπόν ένα μνημείο πιθανά της Παγκόσμιας Φυσικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς που μένει να μελετηθεί και να τεκμηριωθεί ακόμα καλύτερα, το οποίο αφήνουμε να καταστραφεί και να χαθεί για πάντα, ενώ θα μπορούσε να αναδειχθεί και να αποτελέσει το σημαντικότερο χώρο επίσκεψης του νησιού.
Κρίμα για όλους μας και παγκόσμια διαπόμπευση εάν αφήσουμε αυτό να συμβεί.
Gierliński, G. D. et al. Possible hominin footprints from the Late Miocene (C. 5.7 Ma) of Crete?. Proc. Geol. Assoc. 128, 697–710. https:// doi. org/ 10. 1016/J. Pgeola. 2017. 07. 006 (2017).
Kirscher, U., El Atfy, H., Gärtner, A. et al. Age constraints for the Trachilos footprints from Crete. Sci Rep 11, 19427 (2021). https://doi.org/10.1038/s41598-021-98618-0 »
