Την άμεση κοινοποίηση στη DG Comp, του σχεδίου για τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της Κρήτης και των νησιών, μέχρι να διασυνδεθούν στο ηπειρωτικό σύστημα, ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προκειμένου να πάρει τη σχετική έγκριση και να «τρέξει» τις διαδικασίες ενόψει θέρους, καθώς ο χρόνος πιέζει.
Επί της ουσίας το ΥΠΕΝ ζητά από τη Κομισιόν να εγκρίνει τη παράταση του καθεστώτος απευθείας ανάθεσης στη ΔΕΗ για την προσθήκη νέου δυναμικού που αφορά τη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των νησιών, είτε με επέκταση του υφιστάμενου, είτε με νέες μονάδες, μέχρι την οριστική τους διασύνδεση.
Το σχέδιο έχει συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο του ΥΠΟΙΚ για τον αιγιαλό που αύριο πηγαίνει προς ψήφιση στην ολομέλεια της Βουλής, ωστόσο πρέπει να πάρει σχετικά γρήγορα την έγκριση της Κομισιόν, καθώς απομένουν τέσσερις μόλις μήνες πριν το καλοκαίρι και τα χρονικά περιθώρια στενεύουν.
Στην ίδια επιστολή, το ΥΠΕΝ θα αιτείται και επέκταση του σχήματος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας που έχει λήξει από τις αρχές του 2019, χωρίς από τότε να έχουν κινηθεί οι διαδικασίες από την ελληνική πολιτεία για να ανανεωθεί. Το ζήτημα είναι εξίσου πιεστικό χρονικά, ενόψει θερινής περιόδου, ενώ μένει να φανεί και ποια στάση θα τηρήσει η DG Comp.
Κανονικά για το πρόσθετο δυναμικό παραγωγής που θα χρειαστεί να επιστρατευτεί για να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες των νησιών προβλέπεται αποζημίωση μέσω του μηχανισμού των ΥΚΩ, με χρόνο απόσβεσης τη 10ετία. Διαφορετικά, αν δεν φτάσουν τα κεφάλαια του Ειδικού Λογαριασμού (ΕΛΥΚΩ) που πάντως είναι ελλειμματικός, τότε θα επιστρατευθεί το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Τόσο για τη Κρήτη, όσο και για τα υπόλοιπα μη διασυνδεδεμένα νησιά (Δωδεκάνησα, Β.Αιγαίο), το μοντέλο των διατάξεων του ΥΠΕΝ είναι κοινό, όπως έχει γράψει το Energypress (https://energypress.gr/news/katatethikan-sti-boyli-oi-rythmiseis-gia-tin-eparkeia-tis-kritis-dyo-orosima-gia-neo-dynamiko), με το έργο κάλυψης της ενεργειακής τροφοδοσίας να αναλαμβάνει επί της ουσίας η ΔΕΗ. Και αυτό, καθώς όπως αναφέρουν οι διατάξεις του ΥΠΕΝ, που έχουν συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό που ψηφίζεται αύριο «η άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα [θα χορηγηθεί], σε παραγωγό που, κατά την 1η Μαρτίου 2024, έχει υφιστάμενους λειτουργούντες σταθμούς παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στα Μ.Δ.Ν.».
Τόσο για τη Κρήτη, όσο και για τα υπόλοιπα νησιά, η ενίσχυση θα γίνει είτε με επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού παραγωγής, είτε με νέες συμβατικές μονάδες. Ειδικά στη περίπτωση της Κρήτης, το αργότερο σε τέσσερις μήνες από σήμερα, δηλαδή έως την 1η Ιούλιου, πρέπει να έχει ενισχυθεί με τουλάχιστον 60 επιπλέον MW. Και μέχρι τα τέλη του 2024 θα πρέπει να έχουν προστεθεί όλες εκείνες οι μονάδες που θα κριθούν απαραίτητες για τη κάλυψη της τοπικής ζήτησης μέχρι και την πλήρη λειτουργία το καλοκαίρι του 2025 της μεγάλης διασύνδεσης του νησιού με την Αττική. Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΥΠΕΝ, για την κάλυψη των αυξημένων φετινών ενεργειακών αναγκών της Κρήτης δίνεται η δυνατότητα χρήσης και των πετρελαικών μονάδων της ΔΕΗ, ακόμη και αν αυτές έχουν εξαντλήσει τις ώρες λειτουργίας που έχουν λάβει κατά παρέκλιση της σχετικής κοινοτικής οδηγίας.
Τυχαίο δεν είναι πάντως ότι εταιρεία δρομολογεί εδώ και μήνες την αναβάθμιση των τοπικών πετρελαϊκών σταθμών στα Λινοπεράματα και στην Ξυλοκαμάρα Χανίων, προκειμένου να μπορούν να λειτουργούν και με καύσιμο ντίζελ, κι επομένως να γίνουν πιο αποδοτικές και με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Την ακριβή εκτίμηση του παραγωγικού δυναμικού που θα χρειαστεί το νησί για να καλύψει το εκτιμώμενο φετινό έλλειμμα επάρκειας, περίπου 190 MW, θα την κάνει ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος στη συνέχεια θα προβεί σε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς όσες εταιρείες διαθέτουν την 1η Μαρτίου 2024 άδειες παραγωγής από ορυκτά καύσιμα στο νησί.
Και επειδή από τις προκαταρκτικές επαφές, ουδείς ιδιώτης επενδυτής με άδεια παραγωγής στο νησί (ΗΡΩΝ1, Motor Oil), φαίνεται να έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον, η ανάληψη του έργου θα γίνει από τη ΔΕΗ, όπως ούτως ή άλλως προβλέπει η σχετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ.
«Εάν δεν υποβληθούν προτάσεις που πληρούν τα κριτήρια της πρόσκλησης, η σύμβαση συνάπτεται με παραγωγό που, κατά την 1η Μαρτίου 2024, έχει υφιστάμενους λειτουργούντες σταθμούς παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στη νήσο Κρήτη», αναφέρει χαρακτηριστικά η διάταξη, όπως δηλαδή κι εκείνη για τα υπόλοιπα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Η σύμβαση στην οποία αναφέρεται η διάταξη του υπουργείου είναι αυτή που θα κληθεί να υπογράψει η ΔΕΗ με τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ, με διάρκεια από την 1η Ιουλίου 2024 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2025, μετά την οποία το εγκατεστημένο μέχρι τότε δυναμικό παραγωγής θα παραμείνει στη Κρήτη.
Σημειωτέον ότι το σχέδιο της ΔΕΗ για την επάρκεια του νησιού περιλαμβάνει και τη μεταφορά στο νησί της «ΗΡΩΝ 1», που αποτελείται από τρεις αεριοστροβολικές μονάδες, ισχύος 147 MW. Είναι διπλού καυσίμου, επομένως μπορεί να λειτουργήσει και με ντίζελ. Σε αυτό το πλαίσιο, προβλέπεται πως αρχικά η επιχείρηση θα προχωρήσει σε διετή εκμίσθωση (leasing) της μονάδας από τη ΓΕΚ -ΤΕΡΝΑ, δηλαδή μέχρι το 2025, ενώ στη συνέχεια θα την εξαγοράσει.
Αναφορικά με την απόσβεση της επένδυσης, για την διετή περίπου περίοδο, δηλαδή μέχρι το καλοκαίρι του 2025, όπου η Κρήτη δεν θα έχει ακόμη ενταχθεί στο διασυνδεδεμένο σύστημα, το 75% θα καλυφθεί από τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ). Και το πόλοιπο 25% θα αποσβεστεί σταδιακά έως το 2028, με την ΗΡΩΝ 1 να εισπράττει την αμοιβή που προβλέπει ο μηχανισμός για τις μονάδες εφεδρείας εκτάκτων αναγκών.
