Πώς θα προστατευόταν το ύφος της περιοχής αλλά και τα μηχανήματα που είναι εγκαταλελειμμένα
Μια περιοχή που θα μπορούσε να αποτελεί ένα μνημειακό σύνολο, δείγμα της ιστορίας της βιοτεχνίας στα Χανιά, σήμερα ερημώνει και όπως δείχνουν τα πράγματα το μέλλον αναμένεται να επιφέρει αλλαγές που θα αλλοιώσουν τον χαρακτήρα της περιοχής και θα τον μετεξελίξουν σε τουριστικό.
Όπως επισημάνθηκε στο περιθώριο εκδήλωσης της ΙΛΑΕΚ, πωλούνται ήδη κτίρια με στόχο την τουριστική τους αξιοποίηση, ενδεχομένως σε ξενοδοχεία.
Δεν είναι μόνο τα κτίρια και η αδυναμία να αντιμετωπιστεί και να προστατευτεί η περιοχή σαν σύνολο, είναι και τα δεκάδες μηχανήματα που παραμένουν εγκαταλελειμμένα στο εσωτερικό των βυρσοδεψίων.
Η περιοχή θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί ως μνημειακό σύνολο
Για την περιοχή που θα μπορούσε να αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών, ως μια ιστορική ενότητα, δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής πρόνοια να αντιμετωπιστεί ως μνημειακό σύνολο. Λείπε από την περιοχή αυτή μια μελέτη που θα εξέταζε την ανάδειξη των Ταμπακαριών στο σύνολό τους ως ιστού και όχι μεμονωμένα.
Μετά και την κήρυξη των κτισμάτων υπάρχει πλέον μια εμφανής τάση για τουριστική τους αξιοποίηση με τους περισσότερους ιδιοκτήτες να τα εγκαταλείπουν.
Όπως ανέφερε η κα Δέσποινα Κυριαζή, αρχιτέκτονας μηχανικός και Πρόεδρος του πολιστικού συλλόγου Ταμπακαριών (Βιβιλάκη):
“Αυτή τη στιγμή έχουμε δυο δεδομένα, την κήρυξη των κτισμάτων της Βιβιλάκη και την κήρυξη των κτισμάτων της Αγίας Κυριακής. Απ’ ό,τι φαίνεται τα κτίσματα μετά την κήρυξή τους ακολούθησαν τον δρόμο της τουριστικής ανάπτυξης. Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες τα εγκατέλειψαν. Έχουν μείνει πολύ λίγα βυρσοδεψία, 2 στη Βιβιλάκη και 4 στην Αγία Κυριακή τα οποία αντιμετωπίζουν και αυτά πρόβλημα γιατί αυτές οι χρήσεις δεν επιτρέπονται σε κατοικημένες περιοχές. Οπότε βρίσκονται ουσιαστικά στη διαδικασία να φύγουν. Εμείς θέλουμε να μείνουν γιατί δίνουν χρώμα στην περιοχή και είναι σημαντικό για το πολιτιστικό, το ανθρώπινο κομμάτι αλλά και για το ιδιαίτερο μέτρο της περιοχής που είναι έξω από τη λογική των πολυκατοικιών και των πολυόροφων κτιρίων.
Και στις δυο περιοχές κηρύχθηκαν μεμονωμένα κτίσματα και όχι η ίδια η περιοχή με αποτέλεσμα να ακολουθεί άλλη πορεία και οι υπηρεσίες να βλέπουν κάθε φορά ένα μεμονωμένο κτίσμα και όχι την περιοχή. Αυτό θα πρέπει να αλλάξει. Η Βιβιλάκη έχει και ένα πρόσθετο πρόβλημα που δεν το έχει η Αγία Κυριακή, έχει κέντρα αναψυχής ενώ στην Αγία Κυριακή επιτρέπονται κέντρα αναψυχής αλλά χαμηλής όχλησης. Αυτό σημαίνει ότι θα αντιμετωπίσουμε τεράστιο πρόβλημα και αλλαγή”
Τα Ταμπακαριά πρέπει να αντιμετωπιστούν ως μια ενότητα με μια συνολική μελέτη. Υπάρχει αυτή τη στιγμή μια μελέτη που έχει ανατεθεί σε ιδιώτη και εξετάζει όμως μόνο το πάνω μέρος των Ταμπακαριών και όχι το κάτω που βρίσκεται ο αιγιαλός, αναφέρει ο κ. Ζαχαρίας Πιστόπουλος, Πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, ο οποίος μάλιστα έκανε γνωστό ότι ήδη πωλούνται βυρσοδεψία:
“Έχουμε ασχοληθεί πάρα πολλά χρόνια με τα Ταμπακαριά, με την καταγραφή σε συνεννόηση με την Τεχνική Υπηρεσία του δήμου για την κήρυξή τους. Δυστυχώς έχουν κηρυχθεί μόνο τα κελύφη και όχι ο πολεοδομικός ιστός των Ταμπακαριών, πράγμα που είναι σημαντικό για ένα μνημειακό σύνολο όπως τα Ταμπακαριά. Μάλιστα ο ιστός αυτός, κατά τη γνώμη μας κινδυνεύει, διότι αποσπασματικά ο καθένας που κάνει μια αποκατάσταση φτιάχνει και τον ιστό μπροστά του, ενώ θα έπρεπε να γίνει μια συνολική μελέτη από κάποια αρμόδια υπηρεσία που δεν είναι ο δήμος Χανίων. Μας είχαν ενημερώσει από τον δήμο Χανίων, περίπου 5 μήνες πριν, ότι ανέθεσαν σε ιδιώτη μελετητή τη μελέτη, αλλά αυτή ήταν μόνο στο πάνω μέρος και όχι στο κάτω που είναι και ο αιγιαλός. Η μελέτη είναι σε εξέλιξη και είναι άγνωστο πότε θα τελειώσει. Το θέμα είναι ότι τα Ταμπακαριά χωρίς ιστό δεν είναι επισκέψιμα. Πρέπει οπωσδήποτε να γίνει μια ολοκληρωμένη μελέτη βλέποντάς την περιοχή σαν μνημειακό σύνολο.
Υπάρχουν κτίρια που πωλούνται αυτή τη στιγμή – τουλάχιστον δυο μεγάλα βυρσοδεψία – τα οποία θα αγοραστούν και θα γίνουν ξενοδοχεία, ενώ ένα από αυτά θα μπορούσε να αγοραστεί και να γίνει μουσείο.”
Από την πλευρά της η κα Σταυρούλα Μαρκουλάκη, αρχαιολόγος η οποία πριν από πολλά χρόνια είχε κάνει έρευνα για τη συνοικία των Ταμπακαριών, όταν ακόμα λειτουργούσαν αρκετά από αυτά και όταν ακόμα και σε κάποια εγκαταλελειμμένα υπήρχε ολόκληρος ο μηχανολογικός εξοπλισμός, ανέφερε:
“Στόχος είναι η πολιτιστική αναβάθμιση της περιοχής. Τα κτίσματα αυτά κηρύχτηκαν διατηρητέα και άρχισαν να πωλούνται μετά το ένα μετά το άλλο. Υπάρχουν κατοικίες και γραφεία αλλά κάποια από αυτά τα μεγαλύτερα προορίζονται για ξενοδοχεία. Ένα θέμα λοιπόν είναι τι μορφή θα πάρει αυτός ο χώρος. Ένα άλλο θέμα είναι τι θα γίνει όλος ο μηχανολογικός εξοπλισμός, θα πεταχτεί, θα παραμείνει αθέατος;”
Η τύχη του μηχανολογικού εξοπλισμού είναι ένα ακόμα ζητούμενο και σε αυτό επικεντρώθηκε και η εκδήλωση – συζήτηση.
Όπως ανέφερε η κα Ευγενία Παπαϊωάννου, μέλος της Κοσμητείας Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και Πρόεδρος της ΙΛΑΕΚ:
“Με την αποψινή εκδήλωση η εταιρεία επιθυμεί να μιλήσει για το μέλλον κυρίως των μηχανών και των εργαλείων της βυρσοδεψίας που υπάρχουν ακόμα σε πολλά κτίρια της “κινηματογραφικής” συνοικίας μια και η περιοχή αλλάζει χρήσεις και ο δημόσιος χώρος αναπλάθεται. Η ΙΛΑΕΚ ήταν πάντα παρούσα σε θέματα που αφορούσαν στην προάσπιση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Θα ήταν χρήσιμο να αποδείξουμε ότι εφόσον υπάρχει συνεργασία φορέων και ευαισθητοποίηση του κοινού, η σύνδεση του παρελθόντος μιας περιοχής με τάσεις μελλοντικές μπορεί να εξελιχθεί σε συναρπαστική περιπέτεια.
Η συντήρηση των αντικειμένων και η έκθεση των μηχανημάτων κρίνεται απαραίτητη για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης του παραδοσιακού επαγγελμάτος του βυρσοδέψη. Κύριος στόχος θα πρέπει να είναι η προστασία της κληρονομιάς του συνόλου αυτής της ιστορικής περιοχής στη Χαλέπα, με ήπιους όρους, με σεβασμό στον χώρο κατοίκησης και τον παραδοσιακό τρόπο δόμησης. Μας ενδιαφέρει η αναβάθμιση της περιοχής και η προστασία του φυσικού τοπίου. Αν υπάρξει ένας μουσειακός χώρος, ο μουσειακός ρόλος κάποιου κτιρίου ως δείγματος βιομηχανικής αρχαιολογίας θα αποτελούσε έλξη μέσα σε ένα οικιστικό σύνολο όπως αυτό των Ταμπακαριών σε εναρμόνηση με τον χώρο αλλά και θα συνέβαλε στην πολιτιστική πορεία του τόπου”
Σύμφωνα με την κα Δέσποινα Κυριαζή υπάρχουν διάφοροι που περιδιαβαίνουν την περιοχή και “καραδοκούν” για τα μεγάλα αυτά μηχανήματα που είναι εγκαταλελειμμένα. Για τον λόγο αυτό πρέπει να βρεθεί ένας χώρος φιλοξενίας και έκθεσής τους είτε σε κάποιο από τα βυρσοδεψία είτε σε κάποιο θεματικό πάρκο που θα δημιουργηθεί.
“Ο ιδανικότερος χώρος για τα μηχανήματα είναι μέσα στα κτίρια γιατί αν τα βγάλεις και τα μεταφέρεις έξω δεν έχουν την ίδια αξία” δήλωσε ο κ. Πιστόπουλος, ο οποίος αναφέρθηκε και στην πρόταση να φιλοξενηθούν στον αύλειο χώρο της Γαλλικής Σχολής, στον εσωτερικό χώρο της οποίας θα λειτουργήσουν έκθεση λαογραφικού και έκθεση τεχνολογίας.
Να σημειωθεί ότι η αποψινή δημόσια συζήτηση για τα Ταμπακαριά ήταν αφιερωμένη στην μνήμη του Βασίλη Καλαϊτζή Μουντάκη, επίτιμου μέλους του Δ.Σ. και δωρητή μεγάλου μέρους της πλούσιας συλλογής του.
